पूजाका लागि आवश्यक सामग्री

हिन्दु धर्ममा कुनैपनि पूजा गर्दा पञ्चोपचार वा षोडशोपचारमध्ये एउटा विधिबाट गरिन्छ । पञ्चोपचार अर्थात् पाँच किसिमको पूजा सामग्री प्रयोग गरेर गरिने पूजा र षोडशोपचार अर्थात् सोह्र किसिमको पूजा सामग्री प्रयोग गरेर पूजा गर्ने दुई विधि हिन्दु शास्त्रमा उल्लेख छ । ध्यान–आवाहन, आसन, पाद्य, अघ्र्य, आचमन, स्नान, वस्त्र, यज्ञोपवित, गन्धाक्षत, पुष्प, धुप, दीप, नैवेद्य, ताम्बुल, दक्षिणा, जल आरती, मन्त्र पुष्पाञ्जली र प्रदक्षिणा–नमस्कार, स्तुति गरी १६ किसिमको विधि पूरा गरेर गरिने पूजा षोडशोपचार विधि अन्तर्गत पर्छ । पञ्चोपचार विधिमा भने चन्दन, अक्षता, फूल, धूप र बत्तीको प्रयोग गरिन्छ ।

लक्ष्मीपूजाको लागि पूरा विधि नजानेका र आफैंले लक्ष्मीपूजा गर्न लागेकाहरूलाई सरल र संक्षिप्त पूजा विधि यहाँ उल्लेख गरिएको छ । सदस्य सचिव ढुंगेल विधि बुझेर लक्ष्मीपूजा आफैंले पनि गराउन सकिने बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘शास्त्रले देवीदेवताको पूजा गर्दा शब्दमा गल्ती भएपनि भावमा गल्ती हुन नहुने बताउँछन् । शास्त्रमा भनिएको छ कि ‘पितरो वाच्य मिच्छन्ति, भाव मिच्छन्ति देवता’ अर्थात् पितृहरुको कर्म गर्दा निर्दिष्ट मन्त्रको हुबहु मिल्नुपर्छ, तर देवताहरुको लागि भने भाव मात्रै मिले पनि हुन्छ ।’ त्यसैले पनि लक्ष्मीपूजा गर्दा आफैंले विधि बुझेर गर्न सकिने उनी बताउँछन् ।