
इजरायल र हमासले गाजामा दुई वर्षदेखि चलिरहेको युद्ध अन्त्य गर्न शान्ति सम्झौताको पहिलो चरणमा सहमति जनाएका छन् । अमेरिकाको मध्यस्थतामा इजिप्टमा भएको वार्तामा दुवैले युद्ध अन्त्य गर्न शान्ति सम्झौताको पहिलो चरणमा सहमति जनाएको अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले जानकारी दिएका छन् ।
उनले चाँडै बन्धकहरू रिहाइ हुने विश्वास समेत व्यक्त गरेका छन् । ‘चाँडै नै सबै बन्धकहरूलाई रिहा गरिनेछ र इजरायलले आफ्नो सेनालाई तोकिएको रेखामा फिर्ता लैजानेछ। यो बलियो र दिगो शान्तितर्फको पहिलो कदम हो,’ ट्रम्पले सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्म ट्रुथ सोसलमा लेखेका छन् ।
यसबाहेक, फक्स न्यूजसँग कुरा गर्दै ट्रम्पले पहिलो चरणअन्तर्गत, गाजामा राखिएका इजरायली बन्धकहरूलाई सोमबारसम्म रिहा गरिने अपेक्षा गरिएको बताए । उनले भने, ‘हामी विश्वास गर्छौं कि तिनीहरू सबै सोमबार फर्कनेछन् ।’
यो सम्झौता अक्टोबर ८ मा इजिप्टमा भएको अप्रत्यक्ष वार्ता पछि गरिएको हो । सम्झौतामा गाजाबाट इजरायली सेनाको फिर्ता र कैदी आदानप्रदान समावेश छ । मिडिया रिपोर्टका अनुसार, लगभग २ हजार प्यालेस्टिनी कैदीहरूको बदलामा सम्झौता लागू भएको ७२ घण्टाभित्र सबै जीवित इजरायली बन्धकहरूलाई रिहा गरिनेछ ।
इजरायली सरकारका प्रवक्ताले रोयटर्सलाई बताएअनुसार इजरायलले बन्धक मुक्ति चाँडै शुरू हुने अपेक्षा गरेको छ। रिहाइमा मृत्यु भएकाहरूको शव पनि समावेश छ ।
कतारी मध्यस्थकर्ताहरूले पनि सम्झौताको पुष्टि गरेका छन्, तर थप विवरणहरूपछि घोषणा गरिनेछ।
कैदीहरूको रिहाइको बदलामा इजरायलले गाजाबाट आफ्ना सेना फिर्ता लिनेछ । हमासले ट्रम्प र ग्यारेन्टर देशहरूलाई इजरायलले सम्झौताको पूर्ण पालना गरेको सुनिश्चित गर्न अपील गरेको छ । ट्रम्पले सबै पक्षहरूलाई समान व्यवहार गरिने बताए ।
ट्रम्पले कतार, इजिप्ट र टर्कीलाई उनीहरूको मध्यस्थता प्रयासको लागि पनि धन्यवाद दिएका छन् । ‘यो अरबहरू, इजरायल, संयुक्त राज्य अमेरिका र वरपरका सबै देशहरूको लागि एक महान दिन हो,’ ट्रम्पले लेखेका छन् ।
ट्रम्पले अक्टोबर ५ मा इजरायलको फिर्ता हुने नक्सा पनि साझा गरेका थिए । उनले पहेंलो रेखाले संकेत गरे कि इजरायली सेना पहिलो चरणमा क्षेत्रमा फिर्ता हुनेछ। दक्षिणी गाजामा रफाह र फिलाडेल्फिया करिडोर जस्ता क्षेत्रहरू इजरायली नियन्त्रणमा देखाइएका छन्, जहाँ सुरक्षा बलहरू रहनेछन् ।
उत्तरी गाजामा रहेको बेइत हानौन वरपरको क्षेत्रलाई पनि इजरायली सुरक्षा क्षेत्रको रूपमा देखाइएको छ। गाजा शहर र वरपरका शरणार्थी शिविरहरूलाई नक्सामा ती क्षेत्रहरूको रूपमा देखाइएको छ जहाँ यस समयमा पूर्ण फिर्ता हुने छैन।
वार्ताकारहरूले गाजामा हमासले हतियार त्याग्ने मुद्दा समाधान गरेका छन् कि छैनन् भन्ने कुरा अझै स्पष्ट छैन । वास्तवमा, ट्रम्पको शान्ति सम्झौतामा हमासलाई गाजाको नियन्त्रण त्याग्नुका साथै हमासलाई हतियार त्याग्न आह्वान गरिएको थियो, जुन माग हमासले अघिल्लो वार्तामा अस्वीकार गरेको थियो।
अमेरिकी अधिकारीहरूले मिडियालाई बताएका छन् कि यी बाँकी रहेका मुद्दाहरू समाधान गर्न इजिप्टमा वार्ता जारी रहनेछ, जसले सम्झौताको अर्को चरणलाई आकार दिने अपेक्षा गरिएको छ।
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले गाजामा युद्धविराम र बन्धकहरूलाई मुक्त गर्ने सम्झौताको स्वागत गरेका छन् । अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले इजरायल र हमास दुवैले अमेरिकाद्वारा प्रस्तावित गाजा शान्ति योजनाको पहिलो चरणमा हस्ताक्षर गरेको घोषणा गरेपछि गुटेरेसले सामाजिक सञ्जाल ‘एक्स’ मार्फत प्रतिक्रिया जनाएका हुन् । गुटेरेसले लेखेका छन्, ‘यो सम्झौता सम्भव बनाउन योगदान पुर्याउने अमेरिका, कतार र टर्कीको कूटनीतिक प्रयासको म प्रशंसा गर्दछु। म सबै पक्षलाई सम्झौताका प्रावधानहरू पूर्ण रूपमा कार्यान्वयन गर्न आग्रह गर्दछु।’
महासचिव गुटेरेसले गाजामा तत्काल मानवीय सहायता पुर्याउन अपिल गर्दै संयुक्त राष्ट्रसंघले उक्त सम्झौता कार्यान्वयनमा पूरा सहयोग गर्ने बताए।
हमासले इजरायलमा आक्रमण गरेको दुई वर्ष पूरा भएको छ, जसमा १,१३९ जनाको मृत्यु भएको थियो र लगभग २०० जनालाई बन्धक बनाइएको थियो। जसमा नेपालका विपिन जोशी पनि थिए । उनको अवस्था अहिलेसम्म अज्ञात छ ।
त्यसबेलादेखि, इजरायली सेनाले गाजामा कम्तिमा ६७ हजार १६० प्यालेस्टिनीहरूलाई मारेको छ र १ लाख ६९ हजार ६७९ जना घाइते भएका छन् ।
इजरायली र प्यालेस्टिनीहरू बीचको लामो र समाधान नभएको द्वन्द्व गाजामा युद्धमा परिणत भएको दुई वर्षपछि, हत्याहरू रोक्नु र प्यालेस्टिनीहरू र इजरायलीहरूको भविष्य सुरक्षित गर्नु एक प्रमुख चुनौती हो। ट्रम्पको २०-बुँदे योजनाले यस विषयमा धेरै कम जानकारी प्रदान गर्दछ। यो खाडल भर्ने प्रयासले नयाँ अवरोधहरू सिर्जना गर्न सक्छ ।